Εκδήλωση για τον κομμουνιστή δάσκαλο Γιάννη Βαγενά
- Λεπτομέρειες
- Δημοσιεύτηκε στις Δευτέρα, 08 December 2014 16:39
Εκδήλωση για τον κομμουνιστή δάσκαλο Γιάννη Βαγενά
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε χτες η εκδήλωση μνήμης για τον Γιάννη Βαγενά, από τις Κομματικές Οργανώσεις Νεάπολης και Εκπαιδευτικών Πειραιά στο 19ο Δημοτικό Σχολείο Νίκαιας. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Κυριάκος Ιωαννίδης, υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα το ρόλο του κομμουνιστή δασκάλου στην Εκπαίδευση.
Ακολούθησε σύντομος χαιρετισμός από τον Βαγγέλη Μίχο, συναγωνιστή και συνάδελφο του Γ. Βαγενά και προβολή βίντεο αφιερωμένου στη ζωή και τη δράση του Γ. Βαγενά.
Τέλος, χαιρετισμό απηύθυνε ο γιος του Ελισαίος Βαγενάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν η Ελπίδα Παντελάκη μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, η Βέρα Νικολαΐδου και ο Στέλιος Μπενετάτος.
«Μέσα στην ίδια τη ζωή, με την πρωτοπόρα στάση ζωής, ο εκπαιδευτικός μπορεί να κερδίσει μαθητές και γονείς, να βλέπουν οι άνθρωποι του μόχθου και τα παιδιά τους στο πρόσωπό του ένα δικό τους άνθρωπο» σημείωσε ο Κυριάκος Ιωαννίδης.
Όπως τόνισε ανάμεσα σε άλλα, «ο κομμουνιστής δάσκαλος, ο πρωτοπόρος ριζοσπάστης δάσκαλος πρέπει πρώτα απ’ όλα να γίνει παιδαγωγός. Πρέπει να αναμετριέται καθημερινά, μέσα στην τάξη, στο αμφιθέατρο, με όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν.
Με την αποστροφή στο αστικό σχολείο, με τη συνολική απαξίωση της ορθολογικής γνώσης, το πνεύμα του ωφελιμισμού, το οποίο άλλωστε αναπαράγεται από τις ίδιες της συνθήκες ζωής της λαϊκής οικογένειας»
Διαβάστε παρακάτω ολόκληρη την ομιλία του Κ. Ιωαννίδη:
"Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι
Τιμάμε σήμερα τον Γιάννη Βαγενά, αγωνιστή, ριζοσπάστη, κομμουνιστή παιδαγωγό που μέσα κι έξω απ’ την σχολική τάξη στάθηκε φάρος και πηγή έμπνευση για μαθητές, γονείς και συναδέλφους.
Χρονικό ορόσημο της αγωνιστικής προσφοράς του είναι το 1975. Ένας χρόνος μετά την κατάρρευση της Χούντας. Τότε πραγματοποιεί πολυήμερη απεργία πείνας διαμαρτυρόμενος για την προσβολή και τη δίωξη που δέχτηκε από τον επιθεωρητή του σχολείου στο οποίο δίδασκε. Η άμεση απάντηση του Γιάννη Βαγένα ήταν να εγκαταλείψει την σχολική αίθουσα μαζί με τους μαθητές του, ήταν αυτή που πυροδότησε και την πειθαρχικη δίωξή του.
Ένα σύντομο χρονικό είναι αναγκαίο για να πιάσουμε το σφυγμό της εποχής.
«Ήρθε ο επιθεωρητής να μας εξετάσει. Ο κύριός μας του μίλαγε, μα αυτός δεν έδινε σημασία. Μας έλεγε τα ίδια που ακούγαμε από τον Παττακό. Ο κύριος επέμενε και ο επιθεωρητής του φώναξε οργισμένα: -Έβγα έξω! Ο κ. Διευθυντής του σχολείου, μας απείλησε με αποβολή όταν φωνάζαμε πως θέλουμε το δάσκαλό μας» λένε οι μικροί μαθητές με ένα στόμα.
Επέστρεψα μετά λίγα λεπτά και βρήκα μέσα το διευθυντή του σχολείου. Στην παράκλησή μου προς τον κ. Τσιατά να πάμε στο γραφείο να συζητήσουμε, δεν μου έδωσε σημασία και αφού επέμενα, φώναξε οργισμένα μπροστά στους μαθητές μου να βγω έξω. Το ίδιο και ο διευθυντής. Ζήτησα τότε έγγραφο της αποπομπής μου. Οι μαθητές στο μεταξύ επενέβηκαν και άρχισαν να διαμαρτύρονται. Με ταπείνωσαν και προκειμένου να κάνω κάτι που δεν μου επιτρέπουν οι αρχές μου, αναγκάστηκα να φύγω. Οι μαθητές με ακολούθησαν, παρά τις απειλές του διευθυντή πως δεν θα τους έδινε απολυτήρια.
Την επόμενη μέρα, Τρίτη 10 Ιούνη 1975, το υπουργείο Παιδείας κοινοποιεί ένα έγγραφο στο δάσκαλο, το οποίο υπογράφει ο διορισμένος από τη χούντα Γενικός Επιθεωρητής Εκπαίδευσης Δουγαλής, πως τίθεται σε διαθεσιμότητα. Ο Βαγενάς διαμαρτύρεται και ζητά την ανάκληση της απόφασης.
Το νέο της απεργίας πείνας εξαπλώνεται γρήγορα σε κάθε γειτονιά της ηρωικής Κοκκινιάς. Εκατοντάδες άνθρωποι τρέχουν στο πλευρό του Βαγενά. Οι μικροί μαθητές ζωγραφίζουν πλακάτ, γράφουν πανό, με βασικό σύνθημά τους: «θέλουμε το δάσκαλό μας». Τα κρεμάνε στα κάγκελα του σχολείου. Του προσφέρουν λουλούδια, κόκκινα τριαντάφυλλα και γαρύφαλλα. Ο δάσκαλος κουρασμένος, χαμογελά, συγκινείται, παίρνει δύναμη να συνεχίσει. Οι γονείς που από την αρχή της απεργίας είναι κοντά στο δάσκαλο των παιδιών τους, του φωνάζουν: «βάστα δάσκαλε!»
«Είναι καλός άνθρωπος και καλός δάσκαλος. Κάποια σκευωρία οργανώθηκε σε βάρος του. Τόσα χρόνια τον έχουμε και τον εκτιμάμε.» λέει ένας.
Κι ένας άλλος συμπληρώνει: «έχω δυο παιδιά που φοιτούν στο σχολείο. Θέλουνε το δάσκαλό τους, κανέναν δε βάζουνε μπροστά του.»
Οι μαθητές μαζεύουν υπογραφές για την επιστροφή του δασκάλου τους στην τάξη. Συγκροτείται η πρώτη διαδήλωση προς το δημαρχείο της πόλης. Αρχίζουν να φτάνουν στο προαύλιο του σχολείου τηλεγραφήματα συμπαράστασης από όλη την Αττική, απ’ όλη την Ελλάδα. Ψηφίσματα από ενώσεις δασκάλων, σωματεία εργαζομένων, μαθητές άλλων σχολείων, φοιτητικούς συλλόγους, αγρότες. Άνθρωποι του πνευματικού κόσμου, καλλιτέχνες, τύπος, δήμαρχοι, εκφράζουν την υποστήριξή τους.
Οι μέρες κυλούν. Εξαντλημένος από την ολοκληρωτική άρνηση τροφής ο Βαγενάς δηλώνει: «δεν πρόκειται να κάνω τον παραμικρό συμβιβασμό.» Η συμπαράσταση του κόσμου δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Εκατοντάδες άνθρωποι βρίσκονται μόνιμα συγκεντρωμένοι στο χώρο του σχολείου. Δίπλα στο δάσκαλο μέρα νύχτα, ενώ αυξάνονται οι προκλήσεις από φιλοκυβερνητικούς τραμπούκους. Η οργάνωση «Νέα Τάξη» προχωρά σε απειλητικά τηλεφωνήματα σε γονείς μαθητών. Άλλοι τραμπούκοι «προσεγγίζουν» απειλητικά το δάσκαλο και τους συγκεντρωμένους με προσπάθεια να σπάσουν την απεργία και τη συμπαράσταση του κόσμου.
Μάταια όμως. Εργάτες, οικοδόμοι, άντρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, δημιουργούν μια πιο ισχυρή περιφρούρηση γύρω από τον απεργό πείνας. Τα εργατικά σωματεία αναλαμβάνουν πια ενεργό ρόλο. Οι αστυνομικές δυνάμεις έχουν αποκλείσει την περιοχή, δημιουργώντας έναν ασφυκτικό κλοιό. Η ατμόσφαιρα είναι τεταμένη. Κυκλοφορεί μια φήμη πως θα απαγάγουν το δάσκαλο, θα τον οδηγήσουν στο νοσοκομείο και θα του χορηγήσουν με το ζόρι τροφή. Οι μανάδες των μαθητών, στην πρώτη γραμμή περιφρούρησης, απαντούν στους προκλητικούς χωροφύλακες: «αν τολμάτε χτυπήστε εμάς και τα παιδιά μας!». Οι μαθητές φωνάζουν: «δάσκαλε κρατήσου, πεθαίνουμε μαζί σου!»
Στο μεταξύ, ο υπουργός Παιδείας Ζέπος, κάτω από την πίεση των γεγονότων, αναθέτει στον υφυπουργό Καραπιπέρη, τη διενέργεια διοικητικής ανάκρισης. Ο υφυπουργός, κρατά προκλητικά, στάση υπέρ του επιθεωρητή Τσιατά. Όταν μια επιτροπή μητέρων μαθητών του σχολείου τον επισκέπτεται για να διαμαρτυρηθεί για την υπόθεση, αυτός κάποια στιγμή της συνάντησης τους λέει: «Να πάτε να πλύνετε πιάτα»!
Πανελλαδική υπόθεση πια, η απεργία πείνας του δάσκαλου Βαγενά, απασχολεί έντονα την κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας. Μετά από την αμέριστη συμπαράσταση που εξέφρασε το ΚΚΕ από την πρώτη μέρα, και τις συνεχείς επισκέψεις στο προαύλιο του σχολείου, βουλευτών και στελεχών του κόμματος, επισκέπτεται το δάσκαλο ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος Χαρίλαος Φλωράκης. Συνομιλεί μαζί του, του σφίγγει το χέρι και δηλώνει: «στον ηρωικό και γεμάτο αυτοθυσία αγώνα των δασκάλων εκφράζεται η αμετάκλητη απόφαση του λαού μας να επιβάλει την αποχουντοποίηση και τον εκδημοκρατισμό σε όλους τους τομείς της εθνικής ζωής και ειδικότερα στο ζωτικό τομέα της παιδείας. Το ΚΚΕ διαθέτει όλες τις δυνάμεις του για την επιτυχία αυτού του σκοπού».
Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, Γιάννης Ρίτσος, στέλνει μήνυμα στο Βαγενά και τους άλλους απεργούς: «Σας σφίγγω το χέρι. Έλληνες προχωρείτε!»
Η απεργία πείνας βρίσκεται στην ένατη μέρα. Η απεργία των δασκάλων στη δεύτερη μέρα της. Το υπουργείο Παιδείας ανακοινώνει πως τελείωσε το έργο της διοικητικής ανάκρισης και ο επικεφαλής της επιτροπής ελέγχου Παγιατάκης, πρότεινε, για να διευκολυνθεί η ανάκριση, την επαναφορά «στην προηγούμενη υπηρεσιακήν κατάστασιν του επιθεωρητή κ. Τσιατά και του δασκάλου κ. Βαγενά.» Στη συνέχεια της ανακοίνωσης αναφέρεται πως το πόρισμα της ανάκρισης θα ανακοινωθεί τις επόμενες μέρες οπότε και θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις.
Αντιπροσωπεία της ΔΟΕ σπεύδει στο δάσκαλο Βαγενά, που η υγεία του έχει αρχίσει να κλονίζεται από την πολυήμερη απεργία πείνας και του ανακοινώνει την απόφαση του υπουργείου. Αυτός, αφού συνομιλήσει με τους συναπεργούς του και το λαό της Κοκκινιάς που κρέμεται κυριολεκτικά από τα χείλη του, αποφασίζει τη λήξη της απεργίας. Οι συγκεντρωμένοι τον σηκώνουν στα χέρια και τον πηγαίνουν μέσα στην αίθουσα της τάξης του.
Ιδιαίτερα συγκινημένοι ήταν οι μικροί μαθητές του Βαγενά, που με δάκρυα στα μάτια και μ’ όλη τη δύναμη της φωνής τους επαναλάμβαναν ρυθμικά συνθήματα εμπνευσμένα από τη στιγμή:
-Κερδίσαμε τον δάσκαλο μας!
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι το 1975 δεν είναι 2014.
Άλλες συνθήκες έχουν δημιουργηθεί στο χώρο της εκπαίδευσης. Ο αυταρχισμός και ο επιθεωρητισμός δεν έχει την ίδια μορφή και ένταση με αυτή που είχε ένα χρόνο μετά την πτώση της χούντας. Τα στελέχη της εκπαίδευσης δεν είναι πρώην χίτες και βασαντιστές όπως ήταν ο επιθεωρητής Τσιατάς.
Το αστικό κράτος-είναι αλήθεια- έχει επιχειρήσει ένα σύνολο εκσυγχρονισμών προκειμένου να μπει πιο αποδοτικά σε μια νέα φάση σταθεροποίησης της εξουσίας της αστικής τάξης με την μεταπολίτευση. Τα χουντικά υπολλείματα καθαρίστηκαν ενώ άλλα αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, στην αποθέωση μιας άλλης μορφής δικτατορίας των μονοπωλίων, της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Αυτό το νέο πλαίσιο δημιούργησε καλύτερες συνθήκες για την ενσωμάτωση των εκπαιδευτικών. Πέρα από τον όποιο εκδημοκρατισμό στην εκπαίδευση, οι κυβερνήσεις προχώρησαν και σε ακαδημαϊκή και μισθολογική αναβάθμιση των δασκάλων. Την ίδια στιγμή η σύνθεση του εκπαιδευτικού κόσμου, η κοινωνική του καταγωγή, κυρίως όμως, το γεγονός ότι είχε σπουδάσει σε συνθήκες που έβραζε το λαϊκό κίνημα, αποτελούσαν όπλα ώστε το κίνημα των εκπαιδευτικών να πιέζει, να αποσπά και κατακτήσεις ή να βάζει εμπόδια σε αρνητικές εξελίξεις.
Είμαστε λοιπόν εδώ και καιρό, τουλάχιστον από την πρώτη δεκαετία του 2000 σε μια νέα κατάσταση.
Όμως αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι επιτρέψτε μου πριν προχωρήσω, να επιχειρήσουμε να αντλήσουμε δυο βασικά συμπεράσματα από τον αγώνα του συντρόφου Γιάννη Βαγενά.
Στον αγώνα του είχε πάρει μαζί του, τους μαθητές και τους γονείς τους.
Η φράση των μαθητών «κερδίσαμε τον δάσκαλό μας», οι μητέρες των παιδιών που περιφρουρούν έναν αγώνα, δείχνουν κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει κάθε εκπαιδευτικός να το κρατά στο μυαλό του, ένα διαχρονικό μήνυμα για αυτούς που θέλουν και τολμούν να είναι πραγματικοί παιδαγωγοί: Μέσα στην ίδια τη ζωή, με την πρωτοπόρα στάση ζωής, ο εκπαιδευτικός μπορεί να κερδίσει μαθητές και γονείς, να βλέπουν οι άνθρωποι του μόχθου και τα παιδιά τους στο πρόσωπό του έναν δικό τους άνθρωπο. Που αυτά που λέει στην τάξη, τα κάνει. Που δίνει στους νέους ανθρώπους να κατανοήσουν τι σημαίνει αγώνας, ότι σημαίνει θυσίες, έχει όμως μια τεράστια διαπαιδαγωγητική δύναμη.
Και όπως έγραφε ο σύντροφος Γιάννης σε ένα από τα γραπτά που μας άφησε και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Θέματα Παιδείας με τίτλο «Οι επιθεωρητές ξανάρχονται μέσα κι έξω από το σχολείο»
«Το Σχολείο δεν δίνει μόνο γνώσεις στα παιδιά αλλά διαπαιδαγωγεί, φτιάχνει όσο μπορεί τους αυριανούς ανθρώπους και πολίτες. Κι επειδή αυτό είναι αναμφισβήτητο, θα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς ότι ο αυταρχισμός του επιθεωρητή δεν μένει στον ίδιο αλλά περνάει στο δάσκαλο κι από το δάσκαλο στα παιδιά τους και στους αυριανούς πολίτες»
Ο κομμουνιστής δάσκαλος, ο πρωτοπόρος ριζοσπάστης δάσκαλος πρέπει πρώτα απ’ όλα να γίνει παιδαγωγός.
Πρέπει να αναμετριέται καθημερινά, μέσα στην τάξη, στο αμφιθέατρο, με όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν.
Με την αποστροφή στο αστικό σχολείο, με την συνολική απαξίωση της ορθολογικής γνώσης, το πνεύμα του ωφελιμισμού το οποίο άλλωστε αναπαράγεται από τις ίδιες της συνθήκες ζωής της λαϊκής οικογένειας.
Επειδή η προσωπικότητα δεν είναι μόνο νόηση αλλά και βούληση και συναίσθημα. Επειδή οι δρόμοι διαμόρφωσης της προσωπικότητας είναι σύνθετοι, ακολουθούν όχι μια αλλά πολλές πορείες, αφορούν το αισθητικό κριτήριο, την ηθική, τον τρόπο ζωής αλλά και τη γνώση, ο κομμουνιστής παιδαγωγός δε μπορεί παρά να ακολουθεί τη φράση του Μαρξ το 1865, «τίποτε το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο».
Ας δούμε τι έλεγε πάνω σε αυτό ο Μιχαήλ Καλίνιν, στέλεχος του Κόμματος των Μπολσεβίκων προς τους δασκάλους:
«Η διαφορά ανάμεσα στην εκπαίδευση και στην αγωγή είναι κολοσσιαία. Μπορεί μόνο να διδάσκω τα στοιχεία της αριθμητικής στην πρώτη τάξη, αλλά η αγωγή είναι κάτι πολύ πιο πολυσύνθετο. Δεν είναι χωρίς αιτία αυτό που λέγεται: η οικογένεια και το περιβάλλον διαπαιδαγωγούν έναν άνθρωπο και το σχολείο αφήνει τη σφραγίδα πάνω του. Η αγωγή είναι μια από τις πιο δύσκολες δουλειές[…]
Αγωγή σημαίνει να επιδράσουμε στις φυσικοσωματικές και ηθικές ιδιότητες του μαθητή, ν’ ασκήσουμε επίδραση προς μια καθορισμένη κατεύθυνση μέσα στα δέκα χρόνια της φοίτησης, δηλαδή να τον διαμορφώσουμε σαν ανθρώπινο πλάσμα. Το τρομερά δύσκολο σ’ αυτή την υπόθεση είναι πώς ο δάσκαλος βρίσκεται κατά κάποιο τρόπο σ’ ένα λαβύρινθο από καθρέφτες, όπου τον παρατηρούν τα κοφτερά, δεκτικά μάτια εκατοντάδων παιδιών, μάτια που είναι εκπληκτικά γρήγορα στο να παρατηρούν και τις θετικές και τις αρνητικές πλευρές του δασκάλου. Η αγωγή των μαθητών αρχίζει με τη διαγωγή του δασκάλου στην τάξη, με τη στάση του απέναντι στους μαθητές. Κι αυτό κάνει την αγωγή ένα εξαιρετικά δύσκολο πρόβλημα. Λέγοντας αυτά δε θέλω σε καμιά περίπτωση να παραβλέψω την ανάγκη να δώσουμε στα παιδιά μια καλή μόρφωση[…] Η διαπαιδαγωγητική δουλειά όμως, στην πλατιά έννοια του όρου, πολύ συχνά διαφεύγει την προσοχή των δασκάλων, μα είναι αυτή ακριβώς η δουλειά που έχει τόσο πολύ μεγάλη σημασία για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του ήθους των παιδιών. Πολλοί δάσκαλοι ξεχνάνε ότι πρέπει να είναι παιδαγωγοί, και ένας παιδαγωγός, είναι αρχιτέκτονας των ανθρώπινων ψυχών. Βέβαια, για να μπορέσει κανείς να επιδράσει πάνω στους μαθητές προς τη ζητούμενη κατεύθυνση, πρέπει να έχει και τις κατάλληλες ικανότητες. Αλλά κι αυτό δε φτάνει. Ο δάσκαλος, για να μπορεί ν’ ασκήσει μια ορισμένη επιρροή, πρέπει ο ίδιος να είναι ένας ανώτερα «παιδευμένος» και –ας το πω ανοιχτά- ένας ανώτερα διαπαιδαγωγημένος άνθρωπος».
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι.
Να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους όμως. Η ανάγκη αυτή, η ανάγκη να σταθεί ο εκπαιδευτικός στο ύψος των περιστάσεων, να ορθώσει το μπόι του, έστω και με τίμημα σε αντιδραστικές επιταγές, σε κατευθύνσεις είναι μακριά από το να γίνει πραγματικότητα.
Προφανώς είναι και ο φόβος. Η απειλή της αρνητικής αξιολόγησης σε ένα πλαίσιο που είναι από χέρι αντιδραστικό. Δεν είναι όμως μόνο αυτό.
Είναι μια κακή συνήθεια που έχει αντικειμενικό έδαφος. Η αντίληψη που σέρνεται ανάμεσα στους τοίχους της σχολικής τάξης, στην αίθουσα των εκπαιδευτικών αλλά και στα αμφιθέατρα και τα βιβλία των αυριανών εκπαιδευτικών. Ποια είναι αυτή; «Κάνω σωστά τη δουλειά μου σημαίνει ότι αναπαράγω, χωρίς κρίση, αυτά που γράφει το σχολικό βιβλίο. Είμαι κρατικός υπάλληλος και δεν μπορώ να ξεκολλήσω από αυτό το ρόλο ούτε σπιθαμή».
Γι’ αυτό φίλοι και σύντροφοι, για το Κόμμα μας απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει ένα ουσιαστικό βήμα μπροστά ώστε να διαμορφωθεί ένας μαζικός πυρήνας εκπαιδευτικών που κυριολεκτικά διαπαιδαγωγούν τους μαθητές, είναι να κατανοηθεί η βαρύτητα που έχει το σχολείο στη διαμόρφωση της νεανικής συνείδησης, ο ρόλος που έχει ο εκπαιδευτικός σε αυτή τη διαδικασία. Ότι δεν είναι δηλαδή «περάστε, σκουπίστε, τελειώσατε» αλλά ότι δεκάδες μάτια και ψυχές εμπνέονται, παίρνουν γνώση, θάρρος ή αντίθετα αποθαρρύνονται από την κατάκτηση της γνώσης, καταπίνουν αμάσητα όλα τα αντιδραστικά ιδεολογήματα και ότι όλα αυτά εξαρτώνται και από αυτόν!
Προκύπτει ένα ερώτημα ποια είναι η θέση του εκπαιδευτικού που θεωρεί -και σωστά- ότι λύση και για το εκπαιδευτικό πρόβλημα και για το ζήτημα των σκοπών και του περιεχομένου της διαπαιδαγώγησης μπορεί να υπάρξει μόνο με αλλαγή τάξης στην εξουσία; Μήπως έτσι θέτει όρια στην ίδια τη δράση του;
Σε αυτό το ερώτημα ας μην απαντήσουμε εμείς αλλά ο ταξικός αντίπαλος:
Δεν υπάρχει επίσημο κρατικό κείμενο, νόμοι, προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις που να μην αναφέρονται στο ρόλο του εκπαιδευτικού και στη σημασία του στην ιδεολογική παρέμβαση. Είναι τυχαία άραγε τα θέματα των Πανελλαδικών εξετάσεων τα τελευταία δυο χρόνια; Το θέμα στην έκθεση για τη δια βίου μάθηση το 2010, τα θέματα της Ιστορίας με τον τρανταχτό αντικομμουνισμό για το ρόλο της ΕΣΣΔ στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το 2011;
Δεν υπάρχει ευρωενωσιακό κείμενο ή κείμενο του ΟΟΣΑ που να μην ασχολείται με το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ειδικά με την πολιτική διάστασή της όπως ιδιότητα του πολίτη της ΕΕ, ολοκληρωτικά καθεστώτα. Με αυτή την έννοια, η αστική τάξη, το κράτος της και οι διεθνείς οργανισμοί στους οποίους συμμετέχει έχουν σε πρώτο πλάνο το πρόβλημα της «διαπαιδαγώγησης» του αυριανού εργατικού δυναμικού, του αυριανού πολίτη με τις αντιδραστικές αξίες της, και ακόμα παραπέρα με την ενεργητική αποδοχή και συμμετοχή για την προώθηση της πολιτικής του κεφαλαίου σε κάθε επίπεδο.
«Το σχολείο, η εκπαίδευση, ως σύστημα, δεν ασκούν αρνητική επίδραση μόνο μέσω του περιεχομένου της μόρφωσης, αλλά και με όλη τη λειτουργία τους, καθώς και με τους νέους μηχανισμούς ενσωμάτωσης, που επιδιώκουν την ενεργητική συμμετοχή εκπαιδευτικών, των υπαλλήλων του κρατικού μηχανισμού»
Με αυτή την έννοια, πέρα από την ιδεολογική λειτουργία υπάρχει και η λειτουργία της πειθάρχησης (π.χ. η επί της ουσίας αναγκαστική προσευχή, οι επισκέψεις στην εκκλησία, οι θρησκευτικές εικόνες στην τάξη, κ.α.), η λειτουργία της καταστολής (η στάση απέναντι στην κομματικοποίηση, η στάση απέναντι στους κνίτες μαθητές ή τους κομμουνιστές εκπαιδευτικούς, το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης των κινητοποιήσεων όπως η πράξη νομοθετικού περιεχομένου, κ.α.). Κοντολογίς, το σχολείο διαπαιδαγωγεί, μαθαίνει δηλαδή τα παιδιά πώς να ζουν. Και το κάνει αυτό με όλους τρόπους. Με βιβλία, με πειθώ, με τις προσευχές, με τα ευρωπαϊκά προγράμμα αποθέωσης της επιχειρηματικότητας, του ανταγωνισμού.
Γιατί να μην προσπαθήσει να κάνει το ίδιο και ο προοδευτικός εκπαιδευτικός; Μήπως αναθέτουμε πολλά και βαριά καθήκοντα;
Δεν χωρά αμφιβολία ότι προτείνουμε έναν δρόμο που δεν είναι στρωμμένος με ροδοπέταλα. Επιτρέψτε μου όμως να πω ότι δεν τον ανακαλύπτουμε τώρα αυτό το δρόμο. Υπάρχουν πολλοί, σε πολλή πιο δύσκολες συνθήκες, που τον βάδισαν.
Μα καλά θα πει κάποιος, τι τάχα μπορεί να κάνει με αυτά τα δεδομένα ένας κομμουνιστής εκπαιδευτικός; Πώς μπορεί να ξεπεράσει καθορισμένα όρια, συσχετισμούς ,να παρέμβει και να επιδράσει σε μαθητές και εκπαιδευτικούς παρά και ενάντια σε «θεούς και δαίμονες»;
Ο αστικός χαρακτήρας του σχολείου, τα νέα αντιδραστικό μέτρα που παίρνει και θα παίρνει το αστικό κράτος σε αυτό, είναι ένα το κρατούμενο. Αυτό είναι το έδαφος στο οποίο ο κομμουνιστής, ο ριζοσπάστης εκπαιδευτικός πρέπει να δουλέψει.
Η υλοποίηση μιας τέτοιας παρέμβασης είναι μια σύνθετη διαδικασία, είναι έκφραση της ταξικής πάλης, που σημαίνει σύγκρουση με τις αντιδραστικές αστικές ιδέες μέσα από το γνωστικό αντικείμενο και το παιδαγωγικό έργο. Σηματοδοτεί καθήκοντα που έχουν να κάνουν και με την ατομική ευθύνη του κομμουνιστή εκπαιδευτικού μέσα και έξω από την τάξη απέναντι στους μαθητές του και που ολοκληρώνεται και τροφοδοτείται με αντίστοιχη δράση στο συλλογικό επίπεδο, στο μαζικό κίνημα, με ανάλογη γραμμή συνολικής απειθαρχίας, ανυπακοής και ρήξης με την πολιτική των μονοπωλίων. Όπως επίσης, χρειάζεται να ορθώνεται και ένα κίνημα υπεράσπισης αυτών των εκπαιδευτικών που αντικειμενικά θα τεθούν στο στόχαστρο, θα διωχτούν πιθανά από το αστικό κράτος λόγω της έμπρακτης ανυπακοής τους και της κατεύθυνσης της παρέμβασής τους.
Το γεγονός λοιπόν ότι δε μπορεί να υπάρξει το σχολείο ως «σοσιαλιστική νησίδα» δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να οργανώνεται η ιδεολογική, διαπαιδαγωγική παρέμβαση των κομμουνιστών εκπαιδευτικών, με τέτοιο τρόπο ώστε να δουλεύουν με τους μαθητές, να δένουν τη λαϊκή οικογένεια με την ανάγκη όχι γενικά της γνώσης και της πρόσβασης σε αυτήν αλλά και ως πεδίο αντιπαράθεσης στο ιδεολογικό της περίβλημα και τους στόχους που υπηρετεί. Να βοηθήσουν νεολαία και εργατική τάξη με όρους αντίστασης, απειθαρχίας, αντεπίθεσης να συγκρουστούν με την αντιδραστική ιδεολογία, ν’ αποκτήσουν στοιχεία υλιστικής αντίληψης στην κίνηση της ιστορίας, διαλεκτική κριτική σκέψη. Αυτό άλλωστε συνιστά ανυπακοή.
Τελικά, κοιτώντας τη διαδρομή του κινήματος μας στο χώρο της εκπαίδευσης θα δούμε ότι οι κομμουνιστές κατέγραψαν μια ιστορική αγωνιστική πορεία με βάση το κεντρικό ζήτημα: «ποιο σχολείο- σε ποια κοινωνία». Με βάση αυτή την καθαρή γραμμή επέδρασε το κομμουνιστικό κίνημα στις κατακτήσεις του εργατικού λαϊκού κινήματος σε αυτό το μέτωπο, με βάση αυτή την γραμμή πήραν θέση στην ματωμένη σειρά των ηρώων του οι μεγάλοι παιδαγωγοί αυτού του τόπου. Και τελικά με αυτή την γραμμή ανταμώθηκε το κομμουνιστικό κίνημα και με πολλούς άλλους αγωνιστές παιδαγωγούς που είχαν άλλες ιδεολογικές αφετηρίες.
Υπενθυμίζουμε άλλωστε ότι ο Δημήτρης Γληνός αρνήθηκε την καταξίωση του συστήματος (πρόταση για πρύτανης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ήδη από τη δεκαετία του 1920 και χωρίς να είναι καν κομμουνιστής... Τη δικαίωση δεν την βρήκε από τους θεσμούς του αστικού κράτους αλλά από τον λαό.
Πρέπει να επιταχύνουμε. Σε αυτή την υπόθεση δεν είμαστε μόνοι μας. Με πνεύμα ανοιχτό, να απευθυνθούμε με θάρος και χωρίς ενδοιασμό σε όλο αυτόν τον κόσμο που δεν ανέχεται να είναι ένας διαμεσολαβητής ανάμεσα στο αντιδραστικό, αντιπαιδαγωγικό περιοχόμενο των βιβλίων και στους μαθητές. Που ασφυκτιά, έχει τις αντιρρήσεις του στα δήθεν σύγχρονα αλλά επί της ουσίας σκοταδιστικά παιδαγωγικά εγχειρήματα που αφήνουν τους μαθητές χωρίς επαρκή γλωσσική υποδομή, που κυριολεκτικά στενεύουν τον γλωσσικό και τον συναισθηματικό ορίζοντα των παιδιών.
Αυτοί οι εκπαιδευτικοί μπορούν να γίνουν η δύναμη πυρός για να φωτιστεί ο νους και η ψυχή της νέας γενιάς. Και δεν είναι λίγοι. Είναι αυτοί που συναντάμε στις πορείες στα μπλοκ του ΠΑΜΕ, των συλλόγων δασκάλων και των ΕΛΜΕ, είναι αυτοί που μπαίνουν στα ψηφοδέλτια που στηρίζει το ΠΑΜΕ αλλά και άλλοι που είναι αγωνιστές, καλοπροαίρετοι, διατεθιμμένοι να πάρουν μέρος στην οργάνωση της παρέμβασης μέσα στο μάθημα. Είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν γιορτές για τις επειτείους της 28η Οκτώβρη, το Πολυτεχνείο, την 25η Μαρτίου με κατεύθυνση αγωνιστική και όχι εθιμοτυπική, με κατεύθυνση αποκάλυψης της αλήθειας και όχι αναμασήματος όλων των ψεμάτων που κατακλύζουν τα μυαλά των παιδιών, αλλά και των γονιών τους.
Φυσικά κάποιος μπορεί καλοπροαίρετα να πει ότι πρόκειται για «σταγόνα στον ωκεανό».
Όμως, όπως σε κάθε χώρο, ο ρόλος του πρωτοπόρου δεν μετριέται μόνο με ποσοτικούς όρους. Μπορεί να λειτουργήσει ως φάρος συσπείρωσης, αρκεί να τεθεί στον προβληματισμό μας η ποιότητα και η κατεύθυνση της σχέσης ανάμεσα στους κομμουνιστές, τους πρωτοπόρους εκπαιδευτικούς και στα παιδιά της λαϊκής οικογένειας.
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι δεν είναι στις προθέσεις μας να δώσουμε συνταγές παρέμβασης μέσα στο μάθημα.
Οπωσδήποτε όμως μπορούμε να μοιραστούμε κάποιες σκέψεις.
Για παράδειγμα, τι σημαίνει αποκαλύπτω την αλήθεια;
Κεντρίζουμε το ενδιαφέρον, θέλουμε να δημιουργήσει ένα έντονο βίωμα, ένα συναίσθημα που θα οδηγήσει στη διάθεση και για δράση και για μάθηση. Η αλήθεια πίσω από την επιφάνεια μπορεί να δημιουργήσει ενδιαφέρον σε αντίθεση με μια στεγνή αναφορά σε γεγονότα που καταντάει τυπολατρία και είναι έξω από τη ζωή.
Θέλουμε να φαίνεται μέσα από όλα τα παραδείγματα ότι ο άνθρωπος έχει τη δύναμη να κατανοεί τον κόσμο και την ιστορία λογικά, ότι η αλήθεια είναι μια.
Επιδιώκουμε να επιβεβαιώνεται μέσα και από την ιστορία ότι αυτό που φαίνεται δεδομένο, ότι δεν μπορεί να αλλάξει, μπορεί να ανατραπεί μέσα από τη λαϊκή δράση.
Επίσης, και αυτό είναι κρίσιμο, τα παιδιά ούτως ή άλλως σκέφτονται με όρους «καλού και κακού». Άρα η διαμόρφωση από νωρίς θετικών ή αρνητικών στάσεων απέναντι στις αξίες που η ίδια η ταξική κοινωνία διαμορφώνει είναι αναγκαία. Είναι το αντίδοτο του εργατικού-λαϊκού κινήματος στην επίδραση της αστικής ιδεολογίας.
Εμπνέουμε με την ιδέα ότι το δίκαιο σε κάθε περίπτωση είναι αυτό που συμφέρει το λαό, τα μακροπρόθεσμα και άμεσα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της και ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ηθική των επαναστατών, των αγωνιστών, των κομμουνιστών έχει τέτοια δύναμη και διαχρονική απήχηση.
Είναι άπειρα τα παραδείγματα της ηρωικής στάσης των κομμουνιστών, της ηθικής δύναμης που προκύπτει από την αταλάντευτη στάση υπέρ του λαού. Σήμερα σε συνθήκες πιο σύνθετες όπου ο ηρωισμός, δεν είναι της επικαιρότητας, αξίζει να θέσουμε τον προβληματισμό για τη στάση του Ναπολέωντα Σουκατζίδη, για τη συνειδητή επιλογή δηλαδή να σκοτωθείς όρθιος παρά να ζήσεις σκυφτός, να συζητήσουμε με τα παιδιά για τη στάση αυτή, να ζητήσουμε τη γνώμη τους ακόμα και αν συναντήσουμε δυσκολίες. Να εξηγήσουμε ότι η θυσία της ζωής μπορεί να γίνει μόνο από ανθρώπους που έχουν αγαπήσει βαθιά τη ζωή και όχι αυτούς που την περιφρονούν.
Ο δάσκαλος, χρειάζεται να εστιάσει την προσοχή του στη διαμόρφωση προϋποθέσεων ώστε απ’ όλα τα μαθήματα να ξεπροβάλλει η πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο. Να δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να κατανοήσουν την κίνηση ως τρόπο ύπαρξης της ύλης, φυσικά με τον πιο απλό τρόπο, από την πιο μικρή ηλικία να δημιουργεί καταστάσεις προβληματισμού, να προκαλεί δηλαδή τη σκέψη των μαθητών του, να αποκαλύπτει αλήθειες, να ταρακουνά συνειδήσεις, έτοιμες «αλήθειες». Φυσικά, στην παρέμβασή του πρέπει να λάβει υπόψη ότι απευθύνεται σε μικρές ηλικίες αλλά και σε γονείς, άρα χρειάζεται να έχει διαμορφώσει εκ των προτέρων μια τέτοια σχέση με αυτούς ώστε να πείθονται ότι αυτό είναι το περιεχόμενο της δουλειάς ενός δασκάλου που νοιάζεται για τη μόρφωση των παιδιών της λαϊκής οικογένειας, να μπορεί να αντέχει σε πιέσεις, οι οποίες φυσικά δεν αντιμετωπίζονται «κατά μόνας», αλλά και η προσωπική στάση είναι αυτή που δίνει το στίγμα, λειτουργεί ως παράδειγμα.
Αγαπητοί σύντροφοι και φίλοι
Έχουμε επίγνωση των δυσκολιών, της σύνθετης και περίπλοκης κατάστασης στη συνείδηση των σημερινών και αυριανών παιδαγωγών. Γνωρίζουμε τις αντιξοότητες, το φόρτο εργασίας που βαραίνει την καθημερινή δράση μας, το τρεχαλητό, το κυνήγι ημερομηνιών, καθηκόντων, κ.α.
Όμως χρειάζεται να γίνει επίσης κατανοητό ότι στους χώρους της εκπαίδευσης, η διαπάλη δεν αφορά κυρίως και μόνο τους όρους πώλησης της εργατικής δύναμης, αλλά αφορά και το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Από αυτή την άποψη, είναι καθήκον για τον κομμουνιστή παιδαγωγό να ακουμπά και ζητήματα που ίσως δεν είναι της τρέχουσας επικαιρότητας αλλά επιδρούν πολλαπλάσια στους δρόμους διαμόρφωσης της προσωπικότητας.
Χωρίς αναβολές, χωρίς καθυστερήσεις, πρέπει να αντιστοιχήσουμε το επίπεδο της ιδεολογικής μας παρέμβασης στο ύψος των περιστάσεων, στο μπόι αγωνιστών δασκάλων που να το πούμε απλά, δεν φοβήθηκαν να ξεβολευτούν.
Χρειάζεται να πάρουμε μέτρα προκειμένου και ο διαπαιδαγωγητής να διαπαιδαγωγηθεί!"
Πηγή: www.902.gr